Boekrecensie: Schildpadden tot in het oneindige (oftewel: STIHO) (J. Green)

Het begint allemaal met een nieuwsbericht over een voortvluchtige miljardair en het vooruitzicht van een grote beloning voor de gouden tip over zijn verblijfplaats.

Schildpadden tot in het oneindige gaat over vriendschap voor het leven, onverwachte ontmoetingen, Star Wars-fanfictie en een tuatara die op het punt staat een fortuin te erven. Maar bovenal gaat het over Aza Holmes, een meisje dat worstelt met een dwangstoornis en klem komt te zitten in de verstikkende spiraal van haar gedachten.

Turtles All the Way Down… De eerste keer dat ik de Engelstalige titel van Schildpadden tot in het oneindige zag, was ik echt even in shock. Meende John Green dit? Werd dit de titel van zijn nieuwe boek? Ik kon het eigenlijk niet helemaal serieus nemen. Ook moest ik meteen denken aan die plaatjes waar de aarde zich op de rug van een schildpad bevindt (of zoiets, zoek maar op Google).

Een tijd later zag ik de omslag van het boek. De titel was nog steeds hetzelfde en er was niks van een schildpad te vinden op de omslag. Serieus, ik was zo in de war. Wat is dit toch? Een rare titel, een vage omslag en voor mijn gevoel hadden ze helemaal niks met elkaar te maken.

Toch was ik wel nieuwsgierig en ik keek ernaar uit. De dag nadat het boek was uitgekomen lag het als verrassing (dank je wel, uitgeverij Gottmer) bij ons op de deurmat. Ik besloot die avond er meteen in te beginnen.

En ja, in het begin schrok ik een beetje. Ik kwam er niet helemaal lekker in en ik had ook geen idee waar het verhaal me naartoe ging leiden. Ik had gewoon nog steeds geen beeld bij dit boek. (Volgens mij heb ik mezelf het halve boek afgevraagd wanneer de titel verklaard ging worden en was ik soms meer daarnaar op zoek dan dat ik het verhaal aan het lezen was.) (De titel wordt op bladzijde 260 verklaard, 40 pagina’s voor het einde.)

’Een van de moeilijkheden bij pijn – lichamelijk of psychisch – is dat we die eigenlijk alleen via een metafoor kunnen benaderen. Hij kan niet worden weergegeven zoals een tafel, of een lichaam. In sommige opzichten is pijn het tegenovergestelde van taal.’

Gelukkig zat ik de volgende avond veel beter in het verhaal en dit sloeg op een gegeven moment zelfs om naar niet willen stoppen met lezen. Ik vond het allereerst een heel goed geschreven boek (met een fijne vertaling, behalve dat er soms middenin een Nederlandstalige zin de afkorting irl stond). Met goed geschreven bedoel ik dat er is nagedacht over hoe het verhaal verteld moest worden. Sommige zinnen vond ik echt bijna poëzie. Het was daarom ook meteen een boek van John Green. Er komen grote gedachten in voor en de hoofdpersonen filosoferen erop los.

Ik zat eraan te denken dat een deel van je op de ene plaats kan zijn terwijl je belangrijkste delen op hetzelfde moment ergens anders zijn, ergens waar je niet met je zintuigen bij kunt.

Daarnaast begreep ik na een tijdje dat een grote rol in dit boek was weggelegd voor de dwanggedachten van Aza. De manier waarop dit omschreven is, voelt enorm realistisch en ik kon niet anders dan me inleven in Aza. Ik kon me echt voor het eerst een beetje voorstellen hoe het moet zijn als je dit soort gedachten hebt. Ik heb geen enkele keer getwijfeld aan de echtheid van Aza en haar dwanggedachten.

Ze kwam naar binnen, ging op de rand van mijn bed zitten en zei: ‘Angstig?’
‘Zoiets.’
‘Waarvoor?’
‘Zo werkt het niet. Die zin heeft geen, eh, lijdend voorwerp, zeg maar. Ik ben angstig, punt.’

Ondanks dat ik echt positief verrast was door veel aspecten in het boek, merkte ik ook dat het verhaal ver van me af bleef staan. Ik kon bijvoorbeeld niet aan anderen uitleggen waar het boek over ging, omdat ik dat zelf ook niet zo goed wist. Het verhaal was er wel en het zat in me, maar ik kon het niet uitleggen. Ik denk dat dit komt doordat het grootste verhaal toch zit in de relaties en de ontwikkeling van de personen, in plaats van dat er allerlei gebeurtenissen zijn en dat er een groot dieptepunt in het verhaal zit en ze daarna weer hun weg vinden. Zo’n verhaal vind ik altijd lastig uit te leggen aan anderen, omdat je pas kunt begrijpen wat erin het boek gebeurt als je de personages kent en dat lukt alleen als je het boek leest. Ik hou in ieder geval wel van zulk soort boeken, waarin de personages zichzelf steeds meer leren kennen en leren te accepteren.

Dan had ik haar verteld dat Davis en ik niet veel zeiden, elkaar zelfs nauwelijks aankeken, maar dat gaf niet, want we keken samen naar dezelfde lucht, wat misschien nog wel intiemer is dan oogcontact. Iedereen kan je aankijken. Maar je komt haast nooit iemand tegen die dezelfde wereld ziet als jij.